Một số khó khăn đặc thù trong công tác quản lý, sử dụng, khai thác
các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện Khánh Sơn

Ngày 19/4/2024, Đoàn công tác do ông Bùi Thanh Bình - Tỉnh ủy viên, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc tại huyện Khánh Sơn trong khuôn khổ Kế hoạch giám sát chuyên đề của Hội đồng nhân dân tỉnh về công tác quản lý, sử dụng, khai thác các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2021 - 2023.

Ông Bùi Thanh Bình tại buổi làm việc với đại diện lãnh đạo UBND huyện Khánh Sơn

Theo báo cáo, lũy kế đến năm 2023 trên địa bàn huyện có 41 công trình thủy lợi, các công trình chủ yếu được đầu tư giai đoạn 2005 – 2010 với quy mô nhỏ phục vụ cho Chương trình phát triển cây lúa nước; hiện có 15 công trình hoạt động tương đối ổn định, còn lại đã ngưng hoạt động do không phù hợp với quy mô sản xuất cây ăn quả và không còn nguồn sinh thủy do biến đổi khí hậu. Từ năm 2018 đến năm 2023, UBND huyện giao phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý 05 công trình, tuy nhiên đến tháng 02/2024, UBND huyện đã bàn giao toàn bộ các công trình cho UBND các xã, thị trấn quản lý, khai thác sử dụng và bảo vệ tại Quyết định số 205/QĐ-UBND ngày 29/02/2024.

Để triển khai thực hiện việc quản lý, sử dụng, khai thác các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; trong giai đoạn từ năm 2021 - 2023, UBND huyện thường xuyên chỉ đạo công tác kiểm tra, rà soát, ưu tiên nguồn lực kịp thời duy tu, sửa chữa, nạo vét; triển khai thực hiện phương án phòng chống, khắc phục hậu quả hạn hán, thiếu nước; tăng cường an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa, lũ…. Đối với các cơ quan được giao quản lý, khai thác, sử dụng đã thường xuyên tổ chức kiểm tra, theo dõi, khai thác và bảo vệ các công trình thủy lợi theo quy định; kiểm tra công tác vận hành, điều tiết nguồn nước tưới cơ bản phục vụ sản xuất, góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, nâng cao năng suất, sản lượng cây trồng trên địa bàn huyện. Thực hiện theo phân cấp quản lý các công trình thủy lợi theo Quyết định số 11/2023/QĐ-UBND ngày 20/4/2023 của UBND tỉnh Khánh Hòa, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các nội dung quy định về lĩnh vực thủy lợi, đảm bảo chấp hành nghiêm quy định về quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi.

  Được sự quan tâm hỗ trợ kinh phí từ Trung ương, tỉnh, đồng thời cân đối nguồn kinh phí từ ngân sách của địa phương, trong các năm qua, một số công trình thủy lợi trên địa bàn huyện được đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa như: hồ Sơn Trung, hồ Sơn Lâm, đập dâng Tô Hạp 1, đập dâng Suối Ta Bô. Đối với kinh phí bảo trì, đầu tư nâng cấp, xây dựng mới, hiện đại hóa, xử lý khắc phục sự cố, UBND huyện chỉ đạo UBND các xã, thị trấn chủ động sử dụng kinh phí phân cấp hoặc vận động các nguồn lực xã hội hóa để duy tu, nạo vét các đập dâng, kênh mương. Đồng thời hàng năm, UBND các xã, thị trấn đã triển khai thực hiện sửa chữa, nâng cấp các công trình kênh mương do địa phương khai thác, sử dụng bằng các nguồn vốn bổ sung có mục tiêu, nguồn phân cấp, nguồn hợp pháp khác của địa phương.

  Bên cạnh kết quả đạt được nêu trên, công tác quản lý, khai thác, sử dụng và bảo vệ công trình thủy lợi trên địa bàn huyện Khánh Sơn còn tồn tại một số hạn chế, khó khăn, cụ thể: Khánh Sơn là một trong hai huyện miền núi của tỉnh Khánh Hòa, điều kiện địa hình tự nhiên toàn huyện là đồi núi cao đan xen, chia cắt; thường xuyên bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu; đời sống, kinh tế, xã hội vẫn thuộc huyện nghèo của tỉnh. Trong giai đoạn trước, các công trình thủy lợi được đầu tư nhỏ lẻ, phân tán, chủ yếu phục vụ cho Chương trình phát triển cây lúa nước; hiện nay, phần lớn diện tích trồng cây lúa nước đã chuyển đổi trồng cây hàng năm và lâu năm nên một số hệ thống thủy lợi không còn phù hợp và không đáp ứng được nhu cầu tưới tiêu cho diện tích sản xuất cây công nghiệp (sầu riêng, bưởi) và hoa màu khác vào mùa khô hạn. Các đập và kênh mương nội đồng đầu tư đã lâu, xuống cấp, hư hỏng, dẫn đến hiệu quả hoạt động chưa cao; nhiều công trình bị thất lạc, không đầy đủ hồ sơ,… gây khó khăn trong việc theo dõi, xác định nguyên giá thanh lý tài sản đối với một số công trình không còn hiệu quả sử dụng. Lực lượng quản lý, khai thác ở cơ sở chủ yếu là kiêm nhiệm, trình độ chuyên môn chưa đảm bảo nên công tác quản lý, vận hành gặp không ít khó khăn. Nguồn kinh phí đầu tư, sửa chữa, nâng cấp công trình còn hạn chế. Với địa hình chủ yếu đồi núi, không ổn định về nguồn nước, chưa thu hút được các đơn vị thực hiện khai thác sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi, nên không có nguồn kinh phí hỗ trợ cho cán bộ quản lý công trình cũng như việc duy tu sửa chữa công trình hàng năm; mặt khác, dân cư sinh sống phân tán, sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, chưa hình thành hàng hoá tập trung nên việc triển khai chương trình phát triển thủy lợi còn gặp nhiều khó khăn....

  Qua buổi giám sát, thay mặt Đoàn, ông Bùi Thanh Bình đã ghi nhận một số khó khăn về đặc thù tự nhiên của huyện; đồng thời đề nghị huyện trong tình hình mới và nhiệm vụ mới cần phải nỗ lực hơn nữa để từng bước khắc phục khó khăn, tập trung nguồn lực, nhân lực thực hiện hiệu quả công tác quản lý, khai thác, sử dụng các công trình thủy lợi trên địa bàn. Tổ chức rà soát, thống kê cụ thể số lượng, vị trí, đánh giá hiện trạng các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện đã được xây dựng trước đây và đề xuất tỉnh hướng xử lý một số công trình không còn hoạt động; xác định rõ cấp quản lý hệ thống thủy lợi trên địa bàn để thực hiện đúng trách nhiệm theo quy định. Trong giai đoạn tới, cần quan tâm công tác quy hoạch thủy lợi, bám sát định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, từ đó triển khai việc đầu tư, xây dựng các công trình thủy lợi phù hợp, đảm bảo nguồn nước cho việc điều tiết tưới tiêu nông nghiệp và phục vụ sinh hoạt cho người dân. Có phương án bảo vệ an toàn hành lang các công trình thủy lợi và lòng sông, suối; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi hiện có.

  Với ý kiến chỉ đạo của Đoàn giám sát, đại diện UBND huyện đã tiếp thu và đề nghị đơn vị chuyên môn cấp huyện và các địa phương trực thuộc nâng cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm, đề ra các giải pháp hữu hiệu và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, quyết tâm khắc phục một số khó khăn, tồn tại, hạn chế. Đồng thời, thông qua Đoàn giám sát, UBND huyện cũng đã kiến nghị cấp tỉnh thời gian tới chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị có liên quan phối hợp với địa phương nghiên cứu, đề xuất tỉnh đầu tư một số hệ thống công trình thủy lợi trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện tự nhiên, khí hậu tại huyện; tiếp tục quan tâm hỗ trợ kinh phí đầu tư kiên cố hóa kênh mương, đặc biệt là nâng cấp thay thế các tuyến kênh có kết cấu bê tông đúc sẵn đã xuống cấp hư hỏng nặng.

  Sau buổi làm việc, Đoàn đã đi khảo sát thực tế một số công trình thủy lợi trên địa bàn do huyện quản lý, khai thác và sử dụng./.

  Đoàn khảo sát thực tế tại công trình đập dâng Tà Gụ - xã Sơn Hiệp

Hữu Tuấn thực hiện